Rapatzes sardos e fotografias sos inditos de “su puzonarju”
de Juanna Frantzisca Orunesu
Domenico Ruiu: «Prudèntzia bi cheret, e sensibilizatzione a fitianu» Su documentarista nugoresu nos contat de sa torrada de s’àbbila vàglia
28 ottobre 2018
2 MINUTI DI LETTURA
Orunesu
NÙGORO. Domenico Ruiu, nugoresu nàschidu e pàschidu, lu connoschimus comente “su puzonarju”. Custu nùmene bi l’ant postu a minore e su proite est issu e totu a nos l’acrarire: «Ca fia semper a giru – est su chi leghimus in su situ internet suo – cun frunda, biscu e totu su chi bi cheriat pro atzapare pugiones». A pustis de los àere finamentas cassados a fusile, Ruiu at detzisu de impreare un’àtera arma: sa màchina fotogràfica. Comintzende cun sa Nikon Photomic. Autore de servìtzios, crònacas, monografias, publicatziones didàticas e espositziones, Ruiu nos faeddat de s’echilìbriu chi bi cheret intre su fotògrafu e sos rapatzes, mescamente in tempos de cumpartzimentas virales peri su web: «Si las impreamus in manera dèghida, sas retes sotziales sunt un’istrumentu de primore pro favorèssere sa connoschèntzia. Ma un’abusu issoro non giuat. Un’immàgine istraordinària podet àere sa matessi valèntzia e su matessi intumbu de un’infinidade de immàgines banales. Cunforma a sos rapatzes cheret nàrrere chi su pistighìngiu de publicare una fotografia, a s’ispissu non pigat in cunsideru sa prudèntzia chi bi cheret, mescamente pro sas ispètzias prus raras».
Ruiu annanghet, però, chi est crèschidu «in manera esponentziale su riguardu pro sos rapatzes, a su nessi cunforma a su tempus coladu». E custu «mancari sa venga contra a sos chi predant fiados masedos abarret unu problema».
Duncas ite bi diat chèrrere?
«Bi cheret un’atzione de informatzione e sensibilizatzione a fitianu. Mescamente pro amparare sas “bene torradas” àbbilas de Bonelli».
S’àbbila vàglia, comente la mutit issu, est torrada a Sardigna gràtzias a su progetu “Aquila A-Life” in cabu a Ispra e coordinadu dae Grefa, organizatzione non guvernativa ispagnola, cun partner ibèricos e frantzesos. Unu progetu de chimbe annos, chi interessat sa parte otzidentale de su Mediterràneu e chi at àpidu su suportu de sa Regione sarda e de s’agentzia Forestas.
«In Crastazza, logu cun caraterìsticas ambientales istraordinàrias, b’ant fatu sa volera – at annantu Ruiu –. E in cue sos operajos forestales b’ant postu aficu mannu».
Abbaluchente, Helmar, Posada, Tepilora e Nurasè – cròmpidos dae Ispagna – ant comintzadu a bolare dae su mese coladu. A bisu de Ruiu, «sa Riserva Mab Unesco est una grandu garantzia pro s’amparu de s’ambiente. Duncas, podet rapresentare su logu ideale pro s’àbbila vàglia. Semper chi carchi abbilastru liberadu (chi como est a runda peri sas àeras de Sardigna) disinnet de si nche torrare a inoghe e de s’aposentare in su parcu de Tepilora».
NÙGORO. Domenico Ruiu, nugoresu nàschidu e pàschidu, lu connoschimus comente “su puzonarju”. Custu nùmene bi l’ant postu a minore e su proite est issu e totu a nos l’acrarire: «Ca fia semper a giru – est su chi leghimus in su situ internet suo – cun frunda, biscu e totu su chi bi cheriat pro atzapare pugiones». A pustis de los àere finamentas cassados a fusile, Ruiu at detzisu de impreare un’àtera arma: sa màchina fotogràfica. Comintzende cun sa Nikon Photomic. Autore de servìtzios, crònacas, monografias, publicatziones didàticas e espositziones, Ruiu nos faeddat de s’echilìbriu chi bi cheret intre su fotògrafu e sos rapatzes, mescamente in tempos de cumpartzimentas virales peri su web: «Si las impreamus in manera dèghida, sas retes sotziales sunt un’istrumentu de primore pro favorèssere sa connoschèntzia. Ma un’abusu issoro non giuat. Un’immàgine istraordinària podet àere sa matessi valèntzia e su matessi intumbu de un’infinidade de immàgines banales. Cunforma a sos rapatzes cheret nàrrere chi su pistighìngiu de publicare una fotografia, a s’ispissu non pigat in cunsideru sa prudèntzia chi bi cheret, mescamente pro sas ispètzias prus raras».
Ruiu annanghet, però, chi est crèschidu «in manera esponentziale su riguardu pro sos rapatzes, a su nessi cunforma a su tempus coladu». E custu «mancari sa venga contra a sos chi predant fiados masedos abarret unu problema».
Duncas ite bi diat chèrrere?
«Bi cheret un’atzione de informatzione e sensibilizatzione a fitianu. Mescamente pro amparare sas “bene torradas” àbbilas de Bonelli».
S’àbbila vàglia, comente la mutit issu, est torrada a Sardigna gràtzias a su progetu “Aquila A-Life” in cabu a Ispra e coordinadu dae Grefa, organizatzione non guvernativa ispagnola, cun partner ibèricos e frantzesos. Unu progetu de chimbe annos, chi interessat sa parte otzidentale de su Mediterràneu e chi at àpidu su suportu de sa Regione sarda e de s’agentzia Forestas.
«In Crastazza, logu cun caraterìsticas ambientales istraordinàrias, b’ant fatu sa volera – at annantu Ruiu –. E in cue sos operajos forestales b’ant postu aficu mannu».
Abbaluchente, Helmar, Posada, Tepilora e Nurasè – cròmpidos dae Ispagna – ant comintzadu a bolare dae su mese coladu. A bisu de Ruiu, «sa Riserva Mab Unesco est una grandu garantzia pro s’amparu de s’ambiente. Duncas, podet rapresentare su logu ideale pro s’àbbila vàglia. Semper chi carchi abbilastru liberadu (chi como est a runda peri sas àeras de Sardigna) disinnet de si nche torrare a inoghe e de s’aposentare in su parcu de Tepilora».
