Cando su natzionalismu est liberatzione
Diego Corraine
L'ANALISI - Sa mundializatzione industriale e finantziària est faghende crèschere povertade e richesa e sas diferèntzias intre àreas geogràficas e classes sotziales
3 MINUTI DI LETTURA
Sa mundializatzione industriale e finantziària est faghende crèschere povertade e richesa e sas diferèntzias intre àreas geogràficas e classes sotziales. Est imponende una omologatzione cosmopolitista e unu modellu culturale e sotziale a tzentralidade “otzidentalista” e “americanòfilu” chi est distruende sas diferèntzias culturales, linguìsticas, ambientales in totue. Sas ùnicas resistèntzias non sunt benende dae sos progressistas, oramai integrados in custu progetu universalista, ma dae sas natziones assugetadas, chi pessant chi sa manera mègius de guvernare sos territòrios siat de truncare sas cadenas de su tzentralismu de sos istados mannos, cun formas de autoguvernu e soberania. Ma su mundu de s’informatzione presentat custos movimentos comente cunservadores, reatzionàrios, “natzionalistas”. E su “natzionalismu” est presentadu petzi cun unu valore negativu, comente “esaltatzione”, “atacamentu” a s’idea de natzione, atribuende·li tendèntzias cunservadoras, autoritàrias, agressivas, xenòfobas.
Petzi su Vocabulàriu Treccani proponet finas un’àtera definitzione: «dottrina o movimento politico che rivendichi per una nazione, generalmente divisa fra più stati o inglobata in uno stato plurinazionale, il diritto di costituire uno stato autonomo».
Gosi, sa chistione paret prus crara: b’at unu “natzionalismu de domìniu” e unu “natzionalismu de liberatzione”. A unu natzionalismu chi dòminat, currispondet, a s’imbesse, unu natzionalismu pro si liberare. Non podent èssere cunsiderados sa matessi cosa, comente narat chie si decrarat contràriu a cada natzionalismu, finas in intro de su movimentu “indipendentista” sardu.
Tando, su “natzionalismu de domìniu” est espressadu dae una natzione majoritària chi resessit a formare un’istadu, includende, cun sa fortza o sa trampa, àteras natziones, chi non sunt resessidas a formare unu movimentu pro sa soberania issoro o si sunt illùdidas de otènnere sos deretos natzionales issoro in unu perìmetru istatale prus mannu, rinuntziende a un’entidade istatuale distinta, comente est capitadu finas a sos Sardos cun sa Fusione de su 1847. A su sòlitu, custu natzionalismu de domìniu pràticat una polìtica interna assimilatzionista, pro cantzellare sos caràteres de sas àteras natziones (mescamente sa limba) e pro las cunformare a sos caràteres de sa natzione majoritària dominante. Custu natzionalismu de sos «istados-natzione» non sessat nen morit mancu in intro de sa UE, chi antis nd’afortit, comente semus bidende in su casu catalanu, su peus tzentralismu contra a sas natziones presentes in su territòriu de cada istadu.
Custa casta de natzionalismu de domìniu, chi punnat a s’espansione e a s’egemonia econòmica, podet operare “a sa cua”, assimilende a bellu a bellu sas natziones dominadas. Gosi si presentat in sos istados democràticos, Itàlia, Frantza, Ispagna, Rennu unidu, etc. Ma podet operare finas in forma crara e violenta, cun polìticas de genotzìdiu e istermìniu, comente su nazismu, su fascismu o s’istalinismu. O in sas formas de guvernu totalitàriu, de espansione finas territoriale, comente in Tzina.
Su “natzionalismu de liberatzione” est espressadu dae sas natziones inserradas dae una natzione majoritària in istados “presone”. Custu natzionalismu cheret fraigare “soberanias” prus capatzas de guvernare comunidades e ambiente, pro èssere «natziones-istadu» lìberas in unu mundu inter-natzionale a beru. Oe in die, custa est sa forma prus connota de natzionalismu, praticada dae catalanos, bascos, galitzianos, corsicanos, brètonos, gallesos, iscotzesos, friulanos, ladinos, sardos, ma finas bèrberos, kurdos, mapuches e àteras deghinas de natziones in su mundu. Proponent un’ideologia positiva, difensiva, paghiosa e solidària, inclusiva, ca non si cherent liberare catzighende o neghende sos deretos de àteras natziones. E pretendent sa pràtica de s’autodeterminatzione, comente forma prus arta de democratzia, comente cherent oe sos Catalanos e comente at semper afirmadu s’Onu e su deretu internatzionale.
Petzi su Vocabulàriu Treccani proponet finas un’àtera definitzione: «dottrina o movimento politico che rivendichi per una nazione, generalmente divisa fra più stati o inglobata in uno stato plurinazionale, il diritto di costituire uno stato autonomo».
Gosi, sa chistione paret prus crara: b’at unu “natzionalismu de domìniu” e unu “natzionalismu de liberatzione”. A unu natzionalismu chi dòminat, currispondet, a s’imbesse, unu natzionalismu pro si liberare. Non podent èssere cunsiderados sa matessi cosa, comente narat chie si decrarat contràriu a cada natzionalismu, finas in intro de su movimentu “indipendentista” sardu.
Tando, su “natzionalismu de domìniu” est espressadu dae una natzione majoritària chi resessit a formare un’istadu, includende, cun sa fortza o sa trampa, àteras natziones, chi non sunt resessidas a formare unu movimentu pro sa soberania issoro o si sunt illùdidas de otènnere sos deretos natzionales issoro in unu perìmetru istatale prus mannu, rinuntziende a un’entidade istatuale distinta, comente est capitadu finas a sos Sardos cun sa Fusione de su 1847. A su sòlitu, custu natzionalismu de domìniu pràticat una polìtica interna assimilatzionista, pro cantzellare sos caràteres de sas àteras natziones (mescamente sa limba) e pro las cunformare a sos caràteres de sa natzione majoritària dominante. Custu natzionalismu de sos «istados-natzione» non sessat nen morit mancu in intro de sa UE, chi antis nd’afortit, comente semus bidende in su casu catalanu, su peus tzentralismu contra a sas natziones presentes in su territòriu de cada istadu.
Custa casta de natzionalismu de domìniu, chi punnat a s’espansione e a s’egemonia econòmica, podet operare “a sa cua”, assimilende a bellu a bellu sas natziones dominadas. Gosi si presentat in sos istados democràticos, Itàlia, Frantza, Ispagna, Rennu unidu, etc. Ma podet operare finas in forma crara e violenta, cun polìticas de genotzìdiu e istermìniu, comente su nazismu, su fascismu o s’istalinismu. O in sas formas de guvernu totalitàriu, de espansione finas territoriale, comente in Tzina.
Su “natzionalismu de liberatzione” est espressadu dae sas natziones inserradas dae una natzione majoritària in istados “presone”. Custu natzionalismu cheret fraigare “soberanias” prus capatzas de guvernare comunidades e ambiente, pro èssere «natziones-istadu» lìberas in unu mundu inter-natzionale a beru. Oe in die, custa est sa forma prus connota de natzionalismu, praticada dae catalanos, bascos, galitzianos, corsicanos, brètonos, gallesos, iscotzesos, friulanos, ladinos, sardos, ma finas bèrberos, kurdos, mapuches e àteras deghinas de natziones in su mundu. Proponent un’ideologia positiva, difensiva, paghiosa e solidària, inclusiva, ca non si cherent liberare catzighende o neghende sos deretos de àteras natziones. E pretendent sa pràtica de s’autodeterminatzione, comente forma prus arta de democratzia, comente cherent oe sos Catalanos e comente at semper afirmadu s’Onu e su deretu internatzionale.