Sa Plataforma per la Llengua: «Volem l’escola en alguerés!»
de Màuru Piredda
Irene Coghene: «Sos pitzocos devent connòschere sa limba de sa tzitade» Sa punna? «Profetos econòmicos, turìsticos, cummertziales e culturales»
10 novembre 2019
2 MINUTI DI LETTURA
S’ALIGHERA. In pare cun su sardu, su turritanu, su gadduresu e su tabarchinu, su catalanu de S’Alighera est una de sas limbas de Sardigna. E, cunforma a s’artìculu 2 de sa lege 22 de s’annu coladu, est «parte de su patrimòniu immateriale de sa Regione» chi meresset «amparu, valorizatzione, promotzione e difusione». Ma «a un’annu dae s’aprovatzione de sa lege mentovada, sos pitzocos aligheresos sighint a èssere privados de unu deretu fundamentale: su de connòschere sa limba de sa tzitade issoro».
A lu nàrrere sunt sos de sa Plataforma per la Llengua, s’organizatzione non guvernativa pro s’unidade linguìstica de sos paisos catalanos nàschida su 1993 e ativa in S’Alighera dae su 2013.
«Amus aprontadu una petitzione – nos contat Irene Coghene, delegada aligheresa pro sa Platafoma – indiritzada a su presidente de sa Giunta regionale pro chi aprovent su regulamentu de atuatzione. Cherimus chi in cada iscola tzitadina, de cada òrdine e gradu, imparent l’alguerés». Cunforma a custa punna, Coghene e sos de sa Platafoma bogant a campu unos cantos datos: «S’istùdiu “Els usos lingüístics a l’Alguer” de su 2015 nos narat chi s’88,2% de sos tzitadinos est a tretu de cumprèndere s’aligheresu; su 36,4% lu faeddat sena problemas e s’8,1% l’ischit impreare in s’iscritura. De prus, su 92,3% de sos aligheresos lu diat chèrrere in iscola». Sos de Platafoma narant deretu chi sa punna est totu canta conca a su tempus venidore: «Semus faeddende de profetos econòmicos, turìsticos, cummertziales e culturales pro su cras de sos pitzocos nostros». Diferèntzias diatòpicas a banda (cosa chi agatamus in cada limba) su catalanu est una limba romanza chi sos de S’Alighera cumpartzint cun sa Catalugna, cun su Paisu valentzianu, cun sa Fràngia de ponente in Aragona, cun sas ìsulas Baleares, cun sa Catalugna de su nord in tretos frantzesos e cun su Printzipadu de Andorra in sos Pireneos: est a nàrrere prus de deghe milliones de tzitadinos europeos.
«Emmo, europeos – annanghet Coghene –: e b’amus fintzas una diretiva de sa Commissione, sa 65 de su 2007 in contu de retziprotzidade de mèdios audiovisuales, chi cheret aplicada in Ispagna, in Frantza e in Itàlia, est a nàrrere sos istados in ue si faeddat su catalanu. Cherimus chi a cada tretu de su domìniu linguìsticu, e duncas finamentas a S’Alighera, nche crompant sas emissiones radiofònicas e televisivas de Catalugna».
E in contu de relatziones intre alguerés e sardu?
«In Catalugna sunt trilìngues; in prus de su catalanu e de su castillianu b’est s’otzitanu de sa Badde de Aran. Perunu problema».
A lu nàrrere sunt sos de sa Plataforma per la Llengua, s’organizatzione non guvernativa pro s’unidade linguìstica de sos paisos catalanos nàschida su 1993 e ativa in S’Alighera dae su 2013.
«Amus aprontadu una petitzione – nos contat Irene Coghene, delegada aligheresa pro sa Platafoma – indiritzada a su presidente de sa Giunta regionale pro chi aprovent su regulamentu de atuatzione. Cherimus chi in cada iscola tzitadina, de cada òrdine e gradu, imparent l’alguerés». Cunforma a custa punna, Coghene e sos de sa Platafoma bogant a campu unos cantos datos: «S’istùdiu “Els usos lingüístics a l’Alguer” de su 2015 nos narat chi s’88,2% de sos tzitadinos est a tretu de cumprèndere s’aligheresu; su 36,4% lu faeddat sena problemas e s’8,1% l’ischit impreare in s’iscritura. De prus, su 92,3% de sos aligheresos lu diat chèrrere in iscola». Sos de Platafoma narant deretu chi sa punna est totu canta conca a su tempus venidore: «Semus faeddende de profetos econòmicos, turìsticos, cummertziales e culturales pro su cras de sos pitzocos nostros». Diferèntzias diatòpicas a banda (cosa chi agatamus in cada limba) su catalanu est una limba romanza chi sos de S’Alighera cumpartzint cun sa Catalugna, cun su Paisu valentzianu, cun sa Fràngia de ponente in Aragona, cun sas ìsulas Baleares, cun sa Catalugna de su nord in tretos frantzesos e cun su Printzipadu de Andorra in sos Pireneos: est a nàrrere prus de deghe milliones de tzitadinos europeos.
«Emmo, europeos – annanghet Coghene –: e b’amus fintzas una diretiva de sa Commissione, sa 65 de su 2007 in contu de retziprotzidade de mèdios audiovisuales, chi cheret aplicada in Ispagna, in Frantza e in Itàlia, est a nàrrere sos istados in ue si faeddat su catalanu. Cherimus chi a cada tretu de su domìniu linguìsticu, e duncas finamentas a S’Alighera, nche crompant sas emissiones radiofònicas e televisivas de Catalugna».
E in contu de relatziones intre alguerés e sardu?
«In Catalugna sunt trilìngues; in prus de su catalanu e de su castillianu b’est s’otzitanu de sa Badde de Aran. Perunu problema».
