La Nuova Sardegna

Righere o ridere, riere erriere, irriere, irriri: ma totu a iscracallios

de TONINO BUSSU
Righere o ridere, riere erriere, irriere, irriri: ma totu a iscracallios

Righere a iscacaratzos in Ollolai, ridere a iscacaglios in Orane, erriere a iscacallios in Gavoi o a chrecheportzedda in Tonara o suncutos in Samugheo. E duncas ponent a “iscarcallios” o...

08 dicembre 2019
3 MINUTI DI LETTURA





Righere a iscacaratzos in Ollolai, ridere a iscacaglios in Orane, erriere a iscacallios in Gavoi o a chrecheportzedda in Tonara o suncutos in Samugheo. E duncas ponent a “iscarcallios” o “iscracallios” o “iscarcaglios” in su bonu de sas biddas, mentres bi sunt àteras variantes cumente righere a iscacaratzos in Ollolai, erriere a crecheportzedda in Tonara e erriere a suncutos in Samugheo e de securu finas in ater’ue.

Ma si chistionaiat puru de su modu de ridere, de unu risu sonante, cumente chi esserent franande còdulos dae unu preda a s’àtera faghendesi a mille e unu sale a sa fine. Cada pessone tenet unu modu suo de righere cumente tenet unu modu suo de chistionare. Righere a iscarazatzos, a iscarcaglios est a manifestare su manissimu de s’allegria, sa pessone difatis paret chi s’ufrat, pigat unu gentinu-colore ruju, paret chi non istat prus in sa pedde sua, tantu est beru chi medas bortas su risu benit accumpanzadu de espressiones verbales cumente: «Eae eae, callae callae ca mi soe pissiande de su risu!» o narende: «Oioi si sigo goi custa borta miche isorbet s’imbiliche!» e sa pessona mustrat azumai dolore pinnicandesi in modu chi sa conca tochet belle sos genugros e mantenendesi sa brente.

E bi sunt tzertosunos chi rident in d-unu modu istravanau e a longu e faghent binas baccanu, e accumpanzant su risu cun espressiones cumente a ihihihihih! o ohohohoh! e lu ripitint unas duas bortas addobbandesi sas prantas de sas manos apertas a sos genugos e pinnicandesi, si sunt setzidos, sas palas e torra puru sa conca belle a livellu de sos genugos pro s’allegria azumai issindechelis finas sas lacrimas. Est craru chi custos modos de ridere sunt abberu esageratziones e in tzertas biddas, comente in Sarule, ma non solu, contant chi a calicunu l’ant binas postu a proerju “Carcaglianu”, mentres in àteras biddas, comente in Gavoi, cando una pessone non si mantenet in tretos suos e righet chene grabu, li narant chi est ‘irbucada’ o in Ollolai a una pessone chi non si sapit righende, li ponent su tocu, o siat lu sicant prima cun carchi atzinnada de ocru e tando li narant: «Eh, peroe, non t’as a istesserare de su risu, no!».

Custu peroe non cheret nàrrere chi non si depet ridere, no est chi unu depat abbarrare semper a sa sèria ammurriadu a su puntu chi paret semper inchietu, eh, eh no!, bi cheret su bonu sensu e cumente naraiant sas pessones sàpias, nen tantu nen cuantu! Ca a righere cun moderatzione faghet bene puru a sa salude e, antzis, paret chi s’òmine chi no esseret righiu, s’òmine umbrosu, fiat binas tìmiu. Lu marcat puru Mialinu Pira, s’intelletuale famadu de Bitzi, in s’òpera sua in limba sarda “Sos sinnos” narande: timo cussos chi non righent a iscracallios!

Insumma binas in su risu bi cheret sa sapièntzia!



Incarichi vacanti

Sanità nel baratro: nell’isola mancano 544 medici di famiglia

di Claudio Zoccheddu
Le nostre iniziative